Thống nhất Bayern và giành được Tirol

Vào năm 1340, dòng hầu tước ở Niederbayern tuyệt chủng và lãnh thổ này thành một phần của Oberbayern. Việc thống nhất lãnh thổ làm cho Ludwig thêm nhiều quyền lực. Sau khi phân chia vào năm 1255, Bayern lần đầu tiên được đoàn tụ, nhưng không có Oberpfalz.[33] Trong thập niên 1340 Ludwig nắm lấy cơ hội để dành lấy lãnh thổ Tirol cho nhà Wittelsbach. Nhưng việc này gây ảnh hưởng không tốt đến mối quan hệ với nhà Luxemburg và Habsburg. 1330, Margaret, mười hai tuổi, sau đó là người thừa kế của hầu quốc Tirol, đã kết hôn với Johann Heinrich của Luxemburg, 8 tuổi, con trai út của vua Johann von Böhmen và anh em trai của Karl von Mähren, sau này là hoàng đế Karl IV. Quyền lực của Bohemia tuy nhiên gặp sự phản kháng ở Tirol. Sau một chuyến đi săn trong tháng 11 năm 1341 Johann Heinrich không vào được cổng lâu đài Tirol, qua thông đồng giữa Margaret và Hoàng đế Ludwig. Không được vào, ông ta phải rời khỏi Tirol. Trong tháng 2 năm 1342 Ludwig thúc giục con trai là bá tước Ludwig Brandenburg kết hôn với Margaret của Tirol, mặc dù cuộc hôn nhân giữa Margaret và Johann Heinrich đã không bị vô hiệu hóa. Theo thủ tục thường lệ vào thời đó, một vụ án của giáo hội và như vậy Giáo hoàng một mình có thể tuyên bố là cuộc hôn nhân đó không có giá trị. Hành vi này của Ludwig đã gây nên sự hận thù với nhà Luxemburg. Johann von Böhmen từ bỏ quan hệ với nhà Wittelsbach. Vụ Tirol cũng có hậu quả sâu rộng đối với liên minh Luxemburg và Giáo hoàng. Vào ngày 25 tháng 4 năm 1342 Giáo hoàng Benedict XII qua đời. Giáo hoàng mới Clêmentê VI là một người thân cận với Karl von Mähren. Cả hai đã cố gắng lập ra một cuộc bầu cử mới trong đế quốc, để Karl có thể thay thế Ludwig.

Thêm lãnh thổ nhưng mất sự ủng hộ

Ngày 26 tháng 9 năm 1345 anh em rể Ludwig, Wilhelm IV của Hà Lan từ trần và không có người thừa kế. Cả ba chị em của ông có quyền thừa hưởng gia tài. Chị cả của ông, Margaret với sự giúp đỡ của chồng, là nhà vua, chiến thắng giành được cả ba hầu quốc. Thông qua việc tậu được hầu quốc Tirol (1342), Hà Lan-Hennegau, Zealand và Friesland (1346), nhà Wittelsbach trong những năm cuối cùng của triều đại của ông đạt được những thành quả đáng kể về lãnh thổ. Nhưng ông đã sao lãng trong việc tìm sự đồng thuận với các công tước như là mẫu mực cai trị căn bản [71] và càng ngày càng gặp sự chống đối của họ. Ông đã thất bại trong nỗ lực, đưa con trai của mình Ludwig der Brandenburger làm đồng nhiếp chính. Ngay cả Balduin von Trier, công tước trung thành nhất của Ludwig, cũng đã xoay chiều vào ngày 24 tháng 5 1346. Johann von Böhmen bắt đầu thiết lập con trai mình, Karl von Mähren, làm vị vua tương lai. Từ năm 1344 Ludwig tập hợp 4 thành phố hoàng gia của Wetterau (Frankfurt, Gelnhausen, Friedberg và Wetzlar) nhằm chống lại liên minh Luxemburg-Giáo hoàng.[72] Vào ngày 13 tháng 4 năm 1346 Giáo hoàng Clêmentê VI đã rút phép thông công hoàng đế hoàn toàn và đòi hỏi các tuyển hầu tước bầu lại hoàng đế mới.

Nhà vua đối lập

Ngày 11 tháng 7 1346, bá tước Karl von Mähren được Tổng Giám mục của Mainz là Gerlach của Nassau, ba vị tổng giám mục vùng Rhein cũng như lá phiếu của Bohemia và Sachsen bầu làm vua đối lập. Ảnh hưởng của Karl lúc đó vẫn còn hạn chế. Cuộc bầu cử diễn ra tại Rhens, vì Frankfurt đứng về phía hoàng đế. Ngày 26 Tháng 11 năm 1346, Karl phải nhận vương miện tại Bonn, vì Aachen theo phe Ludwig. Ludwig lúc đó vẫn còn được hỗ trợ bởi các thành phố đế quốc tự do, và các hiệp sĩ thành công chống lại Karl mà lúc đó được nhiều người xem là vua bù nhìn của Giáo hoàng (William of Ockham gọi ông "rex clericorum") vì những nhượng bộ của ông ta đối với giáo triều. Cả các công tước Habsburg vẫn trung thành với Ludwig. Trong trận đánh Crécy, cha của Karl, Johann von Böhmen đã bị giết chết; ông cũng tham dự trận này nhưng chạy thoát.

Các cuộc xung đột lâu dài về quyền lực tối cao trong vương quốc tuy nhiên đã không xảy ra, vì Ludwig vào mùa thu năm sau chết bất ngờ ở Puch (Fürstenfeldbruck) trong khi đi săn. Ông ta có lẽ bị đột quỵ và rơi xuống ngựa. Sau đó được chôn cất ở Nhà thờ Đức Bà München. Về tang lễ vì lý do vạ tuyệt thông không có chi tiết nào được kể lại.[73] Frauenkirche phát triển sau cái chết của Ludwig thành nghĩa địa của nhà Wittelsbach. Mặc dù bị vạ tuyệt thông Ludwig đã thành công, làm cho dân chúng và giáo sĩ thề nguyện với tính hợp pháp và sự chính thống của ông.[74] Ký ức về ông và gia đình được Ludwig kết nối với các ngày lễ như Lễ Nến (02 tháng 2) hay Thánh Markus (25 tháng 4). Không phải những ngày đó là quan trọng, mà là hiệu quả công cộng. Việc tưởng niệm Ludwig có thể được hưởng lợi từ nhiều cuộc gặp gỡ của rất nhiều tín đồ đến tham dự các hoạt động lễ hội nhà thờ. Hình thức mới này về việc tưởng niệm cũng được các con cháu của ông duy trì.[75]

Karl dần dần được công nhận là người cai trị mới trong vương quốc. Trong tháng 2 năm 1350, nhà Wittelsbach công nhận ông là vị vua mới và đảm nhiệm giao lại những biểu hiệu của hoàng đế. Sau cái chết của Ludwig các lãnh thổ Wittelsbach đã nhiều lần (1349, 1353, 1376) bị chia ra. Nó đưa đến việc tách rời Thượng và Hạ Bayern như trước đó. Ludwig Brandenburg được Oberbayern, Tirol và Brandenburg. Anh em trai của ông Stephen II nhận Niederbayern và những lãnh thổ ở ở Hà Lan. Việc phân chia lãnh thổ Bayern năm 1392 hình thành với Oberbayern-München, Oberbayern-Ingolstadt, Niederbayern-Landshut và Niederbayern-Straubing-Holland bốn nhánh nhà Wittenbach trong một thời gian dài.[76]

Nhiều lãnh thổ sau đó đã rơi vào tay nhà Luxemburg và Habsburg. Tirol 1363 thuộc về nhà Habsburg và Brandenburg năm 1373 nhà Luxemburg. Hà Lan-Hennegau, Zealand và Friesland cũng mất vào năm 1425. Tuy nhiên, nhà Wittelsbach giữ được các lãnh thổ ở Bayern cho đến thế kỷ thứ 20.[77]